جایگاه و ظرفیت اندیشکده‌ها در تحقق شعار سال

به گزارش دفتر رسانه و ارتباطات نهضت استادی بسیج اصفهان، احسان خیام باشی در مصاحبه با صاحب نیوز، گفت: مقام معظم رهبری به رسم هر ساله و بنا بر مقتضیات زمان و اولویت‌ها و ضرورت‌های کشور نسبت به نام‌گذاری سال ۱۴۰۱، در آغاز قرن جدید هجری شمسی اقدام نمودند. بر این اساس ایشان سال ۱۴۰۱ را سال «تولید ملی دانش بنیان و اشتغال آفرین» نام‌گذاری فرمودند، که با توجه به دو موضوع مهم ذیل، از منظر اندیشکده علمی- راهبردی شهر اسلامی سازمان بسیج اساتید به بررسی ابعاد این نامگذاری می‌پردازیم:
اولین موضوع اعتراف رسمی مقامات آمریکایی به شکست خفتبار کارزار فشار حداکثری تحریمها بر ملت ایران است، که در پیام نوروزی مقام معظم رهبری(مد) نیز از آن به عنوان یکی از مهمترین وقایع شیرین سال ۱۴۰۰ یاد گردید، که قطعا تلاش دولت انقلابی در جهت مانعزدایی از تولید و آغار به کار مجدد مراکز تولیدی تعطیل شده پس از استقرار چند ماهه دولت با حمایت و حساسیت قوه قضاییه به همراه مجاهدتهای سپاه و سربازان گمنام عرصه دور زدن تحریم‌ها در کنار مقاومت و بصیرت مثال زدنی ملت و جهاد مواسات بسیج و اقشار توان‌مندتر مردم با توکل به خدا، در تحقق این پیروزی بزرگ نقشی کلیدی و مثال زدنی داشته است.
موضوع دوم ارتباط مستقیم شعار امسال با جایگاه اندیشکده‌ها به عنوان یکی از مراکز مهم پیوند دهنده مطالعات و پژوهش‌های راهبردی با حل چالش‌های نظام و کشور در معنای عام و اندیشکده شهر اسلامی در تولید دانش بنیان و اشتغال‌زا در جایگاه خاص آن است.
آنچه در موضوع اول به اختصار قابل بیان می‌باشد، لزوم ادامه مسیر مقابله با تهاجم همه جانبه اقتصادی دشمن با تمرکز بر تولید دانش‌بنیان اشتغال‌آفرین با هم‌افزایی همه ارکان مطرح در این عرصه از جمله بهره‌گیری هرچه بیشتر از دستاوردهای اندیشکده‌ها در این زمینه است. که همانطور که رهبر انقلاب نیز تأکید فرمودند راه اصلی عبور از سختی‌های اقتصادی است و دستاوردهایی چون رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال، کاهش تورم، افزایش درآمد سرانه، بهبود رفاه عمومی و علاوه بر آن تأثیرات اجتماعی قابل توجهی نظیر بالا بردن اعتماد به نفس ملی و افزایش احساس عزت‌مندی ملت را در بر می‌گیرد که البته یکی ضروریات موفقیت در این عرصه دقت نظر در «جهاد تبیین» به موازات این تلاش‌ها در مقابله با تهاجم ترکیبی دشمن در جهت امید‌آفرینی در بین مردم بعنوان منشاء حرکت‌ها و پیشرفت‌ها و موتور محرکه کشور در ابعاد گوناگون می‌باشد.
اما موضوع دوم که محور اصلی در نگارش این مرقومه است را می‌توان در دو بخش مورد بررسی قرار داد. بخش اول “جایگاه اندیشکده‌ها” در توفیق شعار امسال می‌باشد و بخش دوم “ظرفیت اندیشکده علمی- راهبردی شهر اسلامی” در تحقق تولید ملی دانش‌بنیان اشتغال آفرین است.
در بخش اول با نگاهی نقادانه باید گفت در غرب نتایج خروجی مطالعات اندیشکده‌های علمی- تخصصی در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های خُرد و کلان کشورها، نقشی اساسی دارد و مبنای اقدامات و طرح‌های در دست اجرای آنان می‌باشد. که به طور مثال می‌توان به اتخاذ سیاست خارجی و یا عملکرد وزارت خزانه‌داری آمریکا در تقابل با کشورها از جمله ایران بر این اساس اشاره نمود؛ اما متاسفانه در کشور ما به‌رغم تعریف و تشکیل اندیشکده‌های تخصصی موضوعی مختلف بویژه به همت سازمان بسیج اساتید کشور، در سال‌های گذشته در بخش‌های اجرایی کمتر به بکارگیری دستاوردها و تلاش‌های آنها توجه گردیده و از آن به طریق اولی بهره برده شده است و در جهت تقویت آنها نسبت به تخصیص بودجه، در نظر گرفتن مشوق‌های لازم و یا عقد قرارداد توسط دستگاه‌های اجرایی جهت تکمیل و کاربردی شدن مطالعات در راستای حل واقعی مشکلات همت گمارده نشده است، که لازم است این موارد در دولت انقلابی جدید مورد بازنگری و عنایت ویژه قرار گیرد و از این منظر بهایی درخور به جایگاه تحلیلی و تصمیم‌سازی و قابلیت‌های سیاست‌گذاری «اندیشکده‌های علمی- راهبردی» در مقام نقطه هدایت، تمرکز و تطابق و تجمیع پژوهش‌های پراکنده انجام شده در سطح کشور بر نقطه کانونی چالش‌های مطرح در موضوعات مختلف، در کنار «مراکز رشد دانشگاهی» و «شرکت‌های دانش بنیان» بعنوان یکی از حلقه‌های مهم اتصال مراکز علمی و پژوهشی و نخبگان دانشگاهی و حوزوی به بخش‌های اجرایی و قانون‌گذاری کشور داده شود.
در بخش دوم یعنی تناسب موضوعی و جایگاه «اندیشکده شهر اسلامی» در تحقق شعار سال ۱۴۰۱، باید گفت شهر بعنوان موجودی زنده از دو جزء در هم آمیخته “فیزیک یا فضای شهری” و “ابعاد اجتماعی و فرهنگی آن یا سبک زندگی شهروندان” تشکیل شده است، که دارای اثر متقابل بر روی یکدیگر هستند. در این بین شهر اسلامی بعنوان بستر تحقق «تمدن نوین اسلامی» در مقابل شهر مصرف‌گرای غربی، «شهر تولید محور» است و در هر دو بُعد شهرسازی و معماری و سبک زندگی دارای شاخص‌هایی روشن می‌باشد که اتفاقاً از جهات مختلف بویژه اقتصاد شهری با موضوع تولید دانش بنیان و اشتغال‌زا عجین می‌باشد.
جهت ایجاد تنوع در بحث به عنوان مصادیق و ریشه‌های تاریخی در سبک زندگی اسلامی- ایرانی مواردی همچون کاشت درختان مثمر و سبزیجات و نگهداری از حیوانات مفید اهلی نظیر مرغ و خروس در حیاط خانه‌ها، احداث دانش‌بنیان برج‌های کبوتر در جهت بهره‌مندی از گوشت و تخم و کود تولیدی کبوتران و در کنار آن ساخت خلاقانه قنات‌ها در جهت رونق کشاورزی و باغداری از دیرباز و یا توسعه ساخت و سازهای عمومی توسط دولت در جهت اشتغال‌زایی در زمان بروز بحران‌های اقتصادی و یا معافیت مالیاتی تولید کنندگان صنایع دستی در دوران شیخ بهایی و دولت صفویه را می‌توان ذکر کرد.
اما در قالب ظرفیت‌های «اندیشکده علمی- راهبردی شهر اسلامی»، با تدوین مدل مفهومی و اجرایی «شهر طیب» در این اندیشکده، بطور جدی به این مهم پرداخته شده است، که به عنوان نمونه می‌توان موارد ذیل در این خصوص و در قالب احداث مجتمع‌های زیستی بر مبنای سه کلان شاخص «خانواده بنیادی یا شهر دوستدار خانواده»، «محله مقیاسی» و «مسجد محوری» را مورد اشاره قرار داد:
توجه به تولید و توسعه کاربرد مصالح تکنولوژیک بوم‌آورد در ساخت و سازها، شناسایی و بکارگیری گونه‌های مثمر، مقاوم و متناسب با شرایط اقلیمی درختان جهت کاشت در شهرها، حمایت از کارآفرینی و تولید در قالب مشاغل کوچک خانگی دانش‌بنیان (تولید بدون کارخانه)، صنایع دستی و ..، توجه به قاعده فقهی«تَلَقّی رُکبان» در حمایت واقعی از تولید کنندگان و مقابله با دلال بازی و ایجاد بازارهای عرضه مستقیم واقعی محصولات توسط مدیریت شهری، عدالت محوری در توزیع خدمات و امکانات شهری، هم‌جواری محل کار و زندگی با طرح‌های کشاورزی شهری که ضمن اشتغال‌زایی زمینه ورود آخرین ابتکارات و تکنولوژی‌های دانش‌بنیان مطرح در حوزه بازیافت آب خاکستری و یا تولید آب و همچنین تولید محصولات پر‌بازده و ارگانیک را فراهم می‌نماید و به پرورش و نگهداری حیوانات اهلی و مفید نیز می‌پردازد، به خدمت گرفتن فناوری در همه عرصه‌های زندگی شهری البته مبتنی بر جهان‌بینی و اندیشه والای اسلامی، نظیر احداث شهربازی‌های مهیج و تکنولوژیک اسلامی ایرانی مبتنی بر عناصر چهارگانه طبیعت و فطرت انسان، استفاده بیش از پیش از انرژی‌های تجدیدپذیر، بازیافت خلاقانه و هدفمند زباله از جمله تولید خوراک دام، تولید الیاف مصنوعی، سوخت و…، در حوزه سخت‌افزاری؛ و فرهنگ‌سازی و توسعه و سرمایه‌گذاری بر انواع گردش‌گری به ویژه گردش‌گری فرهنگی و مذهبی و تقویت عزم عمومی در ممانعت از اسراف و تبذیر و مصرف‌گرایی و تقویت فرهنگ حمایت از تولیدات داخلی در قالب اقدامات نرم‌افزاری، که همه از مصادیق اقتصاد مقاومتی هستند قابل بیان است؛ که امیدواریم در فرصت‌های آتی بیشتر به جزئیات آن پرداخته خواهد شد.
انتهای پیام/