با حضور استادان بسیجی در میزگرد تخصصی پایگاه خبری تحلیلی «صاحب نیوز» بررسی شد؛

وظایف حقوق بین‌الملل درقبال جنایات رژیم صهیونیستی

آن چه در واقعیت می‌بینیم این است که روابط بین‌الملل مبتنی بر حقوق بین‌الملل نیست بلکه بر اساس قدرت و زور برای تحقق اهداف و منافع دولت‌ها است.

به گزارش دفتر رسانه و ارتباطات نهضت استادی بسیج اصفهان،  با گذشت یک سال از جنایات وحشیانه و ضدّبشری رژیم غاصب صهیونیستی علیه مردم مظلوم غزه و غیرنظامیان بی‌گناه فلسطینی و لبنانی این سؤال مطرح می‌شود که بالاخره چه کسی باید جلو آدم‌کشی و قتل عام مردم غیرنظامی توسط صهیونیست‌های فاسد را بگیرد!؟ وظیفه سازمان ملل، دستگاه‌های بین‌المللی و مجامع جهانی با این همه دبدبه و کبکبه در قبال کشتار مردم بیگناه و جنایات رژیم حیوان‌صفت علیه بشریت و صلح جهانی چیست؟

برای این منظور میزگردی آنلاین با دو تن از اساتید بسیجی رشته روابط بین‌الملل دانشگاه‌های استان اصفهان ترتیب داده شد. دکتر افسانه خسروی دانش‌آموخته دکتری روابط بین‌الملل و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان، و دکتر بشیر اسماعیلی، دانش‌آموخته دکتری روابط بین‌الملل و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان و مسئول جهاد تبیین بسیج اساتید دانشگاه آزاد اسلامی شهرضا پاسخگوی سؤالات هستند:

 

صاحب نیوز: منشور سازمان ملل و قوانین بین‌المللی در مورد اقدامات خصمانه و ضدّصلح حکومت‌های مختلف چه می‌گوید و آیا با این قوانین می‌شود صلح را در جهان حفظ کرد؟

خسروی: ماده ۳۹ منشور سازمان ملل متحد تصریح کرده است که «چنانچه شورای امنیت هر گونه تهدید بر علیه صلح یا برهم زدن صلح یا اقدام به تجاوز یا عمل تجاوزکارانه را تشخیص دهد باید با هدف استقرار و ایجاد امنیت بین‌الملل طبق ماده ۴۱ و ۴۲ عمل کند.». این اقدامات می‌تواند قهرآمیز و تنبیهی باشد.

ولی آن چه در واقعیت می‌بینیم این است که روابط بین‌الملل مبتنی بر حقوق بین‌الملل نیست بلکه بر اساس قدرت و زور برای تحقق اهداف و منافع دولت‌ها است. آن‌چه در روابط بین‌الملل در حال اجرا است موازین و مقررات حقوق بین‌المللی نیست بلکه روابط بین دولت‌ها بر مبنای سیاست دولت‌ها پیش می‌رود. به عبارت دیگر در یک محیط هابزی یعنی محیطی که قدرت مرکزی وجود ندارد مبنای روابط، قدرت و زور است تا قوانین و موازین حقوقی.

اسماعیلی: اصولا حقوق و سازمان‌های بین‌المللی تا یک جایی می‌توانند مناقشات بین‌المللی را مدیریت کنند که البته این نقشی هم که داشته‌اند چه از ابتدایی که جامعه ملل به وجود آمد و جنگ جهانی اول باعث به پایان رسیدن کار آن شد و چه بعد از جنگ جهانی دوم که سازمان ملل متحد به وجود آمد متأسفانه نتوانستند خلاف اراده دولت‌ها به آن صورت که باید در جهت برقراری صلح و عدالت فعالیت کنند.

صاحب نیوز: کشورهای جهان چه میزان قوانین بین‌المللی در حوزه صلح و امنیت را رعایت کرده و به منشور سازمان ملل متحد پایبند هستند؟

خسروی: متأسفانه استانداردهای دوگانه در برابر کسانی که صلح را در جهان تهدید می‌کنند وجود دارد. در واقع اعضای دائم شورای امنیت خودشان برهم‌زننده صلح هستند. آمریکا بدون مجوز سازمان ملل به افغانستان و عراق حمله می‌کند و از جنایات رژیم صهیونیستی حمایت و پشتیبانی می‌کند. به عبارتی درون سازمان ملل اعضای شورای امنیت، مواد قانونی منشور را نقض می‌کنند در حالی که سازوکار سازمان ملل این گونه است که ضمانت اجرای قوانین منشور سازمان ملل متحد قدرت‌های بزرگ عضو شورای امنیت هستند.

اسماعیلی: در نظام بین‌الملل چیزی که ثابت شده این است که حقوق بین‌الملل تحت تأثیر منفعت‌طلبی کشورهای قدرتمند قرار می‌گیرد و آن چه در این نظام حرف اول را می‌زند قدرت و زور است و در درجه دوم قواعد و قوانین بین‌المللی مطرح می‌شود.

 

صاحب نیوز: چه قوانین بین‌المللی برای جلوگیری از جنایات رژیم ستمگر صهیونیستی وجود دارد؟

خسروی: ماده ۴۰ و ۴۱ منشور سازمان ملل توصیه می‌کند اختلافات با روش سیاسی حل شود اما در فصل هفت آن نیز اقدامات تنبیهی و سلبی برای جلوگیری از جنایات و اقدامات ضدصلح گنجانده شده است.

ما اصلی داریم به نام اصل بازدارندگی. اقدام موشکی ایران علاوه بر این که در پاسخ به اقدامات خصمانه صهیونیست‌ها در ترور مستشاران نظامی ایران در دمشق و بیروت و همچنین در پاسخ به اقدام نظامی رژیم صهیونیستی در خاک کشورمان و ترور شهید اسماعیل هنیه بود، مبتنی بر اصل بازدارندگی نیز بود.

در این اصل مهمترین نکته سیاستی است که حکومت‌ها برای کنترل رفتار بازیگران دیگر با استفاده از تهدید اعمال می‌کنند و به عبارت دیگر بازدارندگی مجموعه‌ای از اقداماتی است که برای پیشگیری از اقدامات خصمانه دشمن انجام می‌شود.

این اصل کلی در رفتارهای فردی و اجتماعی انسان‌ها هم هست. بازدارندگی با استقرار سلاح‌های هسته‌ای بعد از جنگ جهانی دوم به یک اندیشه و نظریه تبدیل شد و این سلاح‌ها که در ذات خودشان خاصیت استفاده از تهدید به مجازات گسترده را داشتند به خودی خود موجب اتخاذ سیاست بازدارندگی شدند.

استراتژی بازدارندگی سعی دارد اعمال نفوذ داشته باشد بر رفتارهایی که هزینه کمتری داشته باشند که با عقلانیت مبتنی بر هزینه و فایده قابل سنجش است. در چنین شرایطی بازدارندگی قانونی را ایجاد می‌کند و زمانی موفق خواهد بود که بتواند جلو حمله‌های تلافی‌جویانه را بگیرد.

اسماعیلی: حمایت قدرت‌های بزرگ به ویژه آمریکا از وحشی‌گری‌های رژیم صهیونیستی نقش سازمان‌ها و حقوق بین‌الملل در جلوگیری از جنایات رژیم صهیونیستی را بسیار کم‌رنگ کرده است. هم دیوان بین‌المللی دادگستری و هم دیوان کیفری بین‌المللی در برابر جنایات صهیونیست‌ها ممکن است مواضع منفی اتخاذ کرده باشند اما چون این مواضع بیشتر مشورتی بوده و ضمانت اجرایی ندارند نتوانسته‌اند این رژیم را مهار کند.

آرای دیوان بین‌المللی دادگستری اگر توسط شورای امنیت پشتیبانی شود می‌تواند ضمانت اجرایی به دست آورد اما در شورای امنیت آرایی که خلاف منافع رژیم صهیونیستی باشد توسط آمریکا وتو می‌شود. بنابراین از شورای امنیت هم نمی‌توانیم انتظار متوقف کردن جنایاتی که رژیم صهیونیستی در فلسطین و لبنان مرتکب می‌شود داشته باشیم. در مجموع سازمان‌های بین المللی منفعل شده‌اند و اثرگذاری لازم را نتوانستند در موضوع غزه و جنایات رژیم جنایتکار صهیونیستی داشته باشند.

از نظر تئوریک در روابط بین‌الملل نظریات واقع‌گرایی و نوواقع‌گرایی معتقند آن چه هنوز کشورها می‌فهمند در نظام بین‌الملل زبان قدرت و زور است. اگر رژیم صهیونیستی به وحشی‌گری و زیاده‌روی خودش ادامه می‌دهد معنی آن این است که باید با زبان خودش و حامیانش با او صحبت کرد و آن زبان پاسخ نظامی کوبنده و بازدارنده است تا از ادامه وحشی‌گری‌هایش در منطقه که یک سال است در جریان است، منصرف شود.

صاحب نیوز: اقدام موشکی ایران علیه رژیم صهیونیستی بر اساس کدام یک از اصول منشور سازمان ملل بود؟

خسروی: دکترینی وجود دارد که اسمش دکترین دفاع مشروع است که در صورت تحقق شرایط آن به کشورها اجازه دفاع از خود را در برابر تجاوز دشمن می‌دهد یعنی می‌گوید اگر که این شواهد متقاعد ‌کننده نه صرفا مبتنی بر خطر یا تهدید بالقوه بلکه برای مبتنی بر حمله قریب الوقوع وجود دارد در این حالت دولت می تواند دست به دفاع پیش دستانه بزند.

در دفاع مشروع نوعی داریم به نام دفاع مشروع پیش‌دستانه یا دفاع مشروع بازدارنده. آن چیزی که اهمیت دارد این است که در حالت دفاع مشروع پیش‌دستانه ممکن است آن دولت یک بار مورد حمله مسلحانه قرار گرفته باشد، در این حالت شواهد آشکار و دلایل قانع‌کننده‌ای وحود دارد که احتمال حمله بعدی هم وجود خواهد داشت و به عبارتی در این حالت این دولت منتظر وقوع حمله دیگری است لذا در جهت بازدارندگی اقدام به حمله به سمت دشمن خود می‌کند.

این یک دکترین دفاعی و یک نظریه است اما بر اساس آن چه با بررسی قوانین بین‌المللی به دست آمده است دفاع مشروع پیش‌دستانه در بین علمای حقوق و قضایی بوده و عملاً در مواد قانونی منشور سازمان ملل مطرح نشده است.

دفاع مشروعی که موضوع ماده ۵۱ است که با موضوع دفاع پیش‌دستانه متفاوت است اظهار می‌کند دفاع مشروع حق ذاتی است که در صورت وقوع حمله مسلحانه باید انجام شود. در این شرایط تجاوز مسلحانه باید محرز شود، دیگر راهی مسالمت‌آمیز برای حلّ مناقشه وجود نداشته باشد و اقدام تجاوزکارانه دیگر از طرف مقابل محتمل باشد.

اقدام ایران ضمن این که دفاع مشروع در برابر اقدامات خصمانه رژیم صهیونیستی مانند ترور مستشاران نظامی کشورمان بود، به نوعی دفاع مشروع پیش‌دستانه نیز محسوب می‌شد.

اسماعیلی: در ماده ۵۱ منشور سازمان ملل حق دفاع مشروع برای کشورهایی که مورد تجاوز و تعدی دیگر کشورهای قرار می‌گیرند محترم شمرده شده است. بنابراین با توجه به این که رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران در دمشق حمله کرد و یا با توجه به ترور شهید هنیه در تهران، این حق از نظر حقوق بین‌المللی محفوظ بود برای ایران که پاسخ دهد.

بنابر ملاحظاتی که یکی در جریان بودن مذاکرات صلح در منطقه بود که بعد فهمیدیم صهیونیست‌ها هیچ پایبندی به آن ندارند، ایران صبر استراتژیک داشت و از اقدامی که منطقه را به سمت جنگ تمام عیار ببرد پرهیز کرد تا این که این صبر استراتژیک بنابر زیاده‌روی‌های رژیم صهیونیستی به پایان رسید و عملیات ما به وقوع پیوست.

بررسی منصفانه و بی‌طرفانه وقایعی که بین ایران و دشمن صهیونیستی گذشته است نشان می‌دهد از منظر حقوق بین‌المللی ایران کاملا در چارچوب قانونی عملیات نظامی خود را انجام داد.

انتهای پیام/